Cyberatak wewnętrzny - jak chronić firmę przed zagrożeniami z wnętrza organizacji?

Współczesne przedsiębiorstwa mierzą się z rosnącą falą cyberzagrożeń, które ewoluują wraz z rozwojem technologii. Choć większość organizacji koncentruje się na ochronie przed atakami zewnętrznymi, cyberatak wewnętrzny stanowi równie poważne, a często nawet bardziej destrukcyjne zagrożenie.

Cyberataki wewnętrzne mogą pochodzić od obecnych lub byłych pracowników, podwykonawców, a nawet osób z dostępem do systemów informatycznych organizacji. W przeciwieństwie do ataków zewnętrznych, w których hakerzy próbują sforsować zabezpieczenia, cyberprzestępcy działający wewnątrz organizacji posiadają już odpowiednie uprawnienia i wiedzę na temat systemów informatycznych firmy. To sprawia, że ich wykrycie jest znacznie trudniejsze.

Rodzaje zagrożeń wewnętrznych

Cyberatak wewnętrzny może przybierać różne formy, a jego źródłem mogą być zarówno osoby działające w złej wierze, jak i nieświadome ryzyka błędy ludzkie. Poniżej przedstawiamy główne typy zagrożeń wewnętrznych:

Świadome działania pracowników

Niektórzy pracownicy mogą celowo działać na szkodę organizacji, kierując się różnymi motywacjami. Często wynika to z chęci zemsty, jak w przypadku zwolnionych pracowników, którzy czują się niesprawiedliwie potraktowani, ale może to być również efekt korzyści finansowych, gdy osoba decyduje się na sprzedaż poufnych informacji konkurencji. Zdarza się także, że działania te mają podłoże ideologiczne, na przykład w ramach aktywizmu lub ujawniania danych jako tzw. „whistleblower”. W takich sytuacjach pracownicy mogą usuwać, modyfikować lub kraść dane firmowe, celowo wprowadzać szkodliwe oprogramowanie do systemów IT lub przekazywać poufne informacje konkurencji bądź cyberprzestępcom, narażając organizację na poważne konsekwencje.

Nieumyślne zagrożenia ze strony pracowników

Nie każdy atak jest wynikiem celowych działań. Często pracownicy przez brak wiedzy lub nieuwagę nieświadomie otwierają drzwi dla cyberprzestępców. Do najczęstszych błędów należą:

• Klikanie w zainfekowane linki w e-mailach (phishing).
• Używanie słabych haseł lub stosowanie tego samego hasła w wielu miejscach.
• Przekazywanie wrażliwych danych osobom trzecim.
• Podłączanie niezaufanych urządzeń do firmowej sieci (np. prywatnych pendrive’ów).

Zagrożenia związane z podwykonawcami i partnerami biznesowymi

Firmy często współpracują z zewnętrznymi dostawcami usług IT, księgowości czy marketingu, co wiąże się z koniecznością udostępniania im wrażliwych danych. Takie podmioty mogą stanowić potencjalne zagrożenie cyberatakami, zwłaszcza jeśli nie dysponują odpowiednimi zabezpieczeniami, korzystają z przestarzałego i podatnego na ataki oprogramowania lub zatrudniają pracowników podatnych na manipulację i socjotechniczne techniki wykorzystywane przez cyberprzestępców.

Byli pracownicy i niedostateczna kontrola dostępu

Byli pracownicy często zachowują dostęp do systemów firmowych nawet po odejściu z firmy, jeśli organizacja nie stosuje odpowiednich procedur wycofywania uprawnień. Takie zaniedbanie stanowi poważne zagrożenie, ponieważ osoby te mogą wykorzystać dostęp do danych do własnych celów, przekazać poufne informacje nowemu pracodawcy lub celowo zaszkodzić firmie, na przykład poprzez usunięcie istotnych plików bądź zablokowanie dostępu do systemów.

Skutki cyberataków wewnętrznych

Konsekwencje cyberataków wewnętrznych mogą być katastrofalne dla firm, a ich skutki odczuwalne przez długie lata. Najczęstsze konsekwencje to:

• Straty finansowe - koszty związane z odzyskiwaniem danych i naprawą systemów IT mogą być znaczące, a dodatkowym obciążeniem finansowym są kary wynikające z naruszenia regulacji, takich jak RODO. W konsekwencji incydentów cybernetycznych firma może również odnotować spadek swojej wartości na rynku, tracąc zaufanie klientów i inwestorów.
• Utrata reputacji - ujawnienie danych klientów może poważnie nadszarpnąć zaufanie do firmy, a wycieki informacji finansowych skutecznie odstraszyć inwestorów, co w dłuższej perspektywie może negatywnie wpłynąć na stabilność i rozwój przedsiębiorstwa.
• Konsekwencje prawne - organizacja może ponieść odpowiedzialność prawną za niewystarczające zabezpieczenia, co może skutkować pozwami zbiorowymi ze strony klientów lub partnerów biznesowych.

Jak chronić firmę przed wewnętrznymi cyberatakami?

Aby skutecznie chronić firmę przed wewnętrznymi cyberatakami, ważne jest wdrożenie wielopoziomowej strategii zabezpieczeń. Pierwszym krokiem jest ograniczenie dostępu do danych, co można osiągnąć poprzez stosowanie zasady najmniejszych uprawnień oraz regularne monitorowanie logów i aktywności użytkowników. 

Kolejnym elementem ochrony jest systematyczne podnoszenie świadomości pracowników poprzez organizowanie regularnych szkoleń z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz przeprowadzanie symulacji ataków phishingowych. Równocześnie ważne jest wdrożenie zaawansowanych zabezpieczeń IT, takich jak uwierzytelnianie wieloskładnikowe, systemy wykrywające anomalie w zachowaniu użytkowników oraz szyfrowanie wrażliwych danych. 

Ostatnim istotnym krokiem jest wprowadzenie procedur na wypadek odejścia pracownika, które obejmują natychmiastowe cofnięcie dostępu do systemów po zakończeniu współpracy oraz monitorowanie działań byłych pracowników, aby wykryć ewentualne podejrzane aktywności.

Podsumowanie

Cyberatak wewnętrzny to jedno z najgroźniejszych zagrożeń dla współczesnych firm. Aby skutecznie chronić się przed tym typem ataku, konieczne jest wdrożenie strategii zarządzania dostępem, edukacja pracowników oraz stosowanie nowoczesnych technologii zabezpieczających.

Regularne audyty bezpieczeństwa i ścisłe procedury zarządzania dostępem mogą znacząco ograniczyć ryzyko ataku, a tym samym zabezpieczyć organizację przed stratami finansowymi i utratą reputacji.